چربی گیر یا چربیگیر فاضلاب، پکیج جداسازی چربی و مواد روغنی از مایعات و آب است. یکی از آلایندههای معمول در فاضلاب صنایع مختلف وجود روغن و چربی در پساب خروجی است. در برخی موارد غلظت آلایندههای فوق به قدری بالا است که لزوم استفاده از یک واحد چربیگیر را برای پیشگیری از ایجاد مشکلات بیشتر مانند آلودگی محیط زیست و گرفتگی چاه و انسداد توصیه میگردد.
لزوم استفاده از چربی گیر
ورود فاضلابهای حاوی چربی و روغن به شبکه جمعآوری فاضلاب باعث رسوب ذرات چربی و روغن در دیواره لوله ها و اتصالات و بالتبع گرفتگی (Fouling) اتصالات می شود. از طرف دیگر در اکثر رستورانهای بین شهری پساب آشپزخانهها به طور مستقیم به داخل چاه تخلیه میشود. این امر باعث گرفتگی روزنههای دیواره چاه و در نتیجه کاهش قدرت جذب چاه میشود. در نتیجه جداسازی و حذف ذرات چربی و روغن از پساب، قبل از ورود به شبکه فاضلاب امری ضروری است.
رستوران ها، بیمارستان ها، کارخانه های فرآوری مواد غذایی، هتل ها، آشپزخانه های تجاری، شیرینی پزی ها و سایر اماکنی که مواد غذایی را تهیه می کنند ، چربی گیر آشپزخانه به روشی کارآمد برای جمع آوری و دفع چربی ها و روغن ها نیاز دارند. در این مطلب تلاش کرده ایم تا به بررسی کارکرد این سیستم پرکاربرد در فرآیند تصفیه فاضلاب بپردازیم.
چربی گیر (Grease Trap) یکی از بخش های ضروری در تصفیه فاضلاب های چرب و نسبتا چرب است. از این دستگاه برای تصفیه پساب فاضلاب هایی که حاوی چربی زیاد ، که معمولا در فاضلاب رستوران ها ، فست فودها ، فود کورت ها و غیره به وفور تولید میشود ، استفاده می شود. در ابتدا نیاز است تا با روشهای حذف انواع روغن و چربی در پساب بپردازیم.
چربی گیر فاضلاب چیست
یک پاسخ کوتاه و ساده برای سئوال چربی گیر فاضلاب چیست وجود دارد. با کمک این دستگاه از ورود چربی ها، روغن ها و گریس ها به سیستم های فاضلاب و از انسداد لوله های زهکشی منتهی به داخل ساختمان و سیستم های فاضلاب شهری، جلوگیری میشود.
چربی های موجود در فاضلاب به علت ساختار مولکولی پیچیده و سنگین، به سختی در مسیر لوله حرکت کرده و به جداره چاه یا لوله های انتقال فاضلاب میچسبند. این امر باعث انسداد و گرفتگی لوله و گرفتگی چاه جذبی دفع فاضلاب می شود. برای جلوگیری از بروز این مشکل چربی ها توسط سیستم چربیگیر ثقلی، جمع آوری شده و به علت اختلاف دانسیته در سطح مخزن تجمع پیدا می کنند و از جریان اصلی فاضلاب جدا می شوند. چربی گیر ثقلی API توانایی حذف چربی های محلول فاضلاب را نداشته ولی چربی های نامحلول را تا راندمان 90 درصد، جدا می کند.
در واقع کاربرد اصلی چربی گیر ثقلی برای جمع آوری چربی های نامحلول ، موجود در فاضلاب آشپزخانه ها و رستوران ها میباشد. این چربی ها در اثر مصرف روغن های گیاهی و حیوانی در تولید و طبخ غذا، تولید شده و هنگام شستشوی ظروف و تجهیزات پخت، تحت عنوان فاضلاب وارد سیستم دفع فاضلاب می شود.
انواع چربی های موجود که دستگاه چربی گیر آنرا حذف می کند
1.روغن آزاد (Free Oil): ذرات روغن با قطر بیش از 40 میکرون، با جدا کنندههای ثقلی و عمل شناورسازی جدا میشوند.
2.روغن پراکنده یا امولسیون (Emulsified oil): ذرات روغن با قطر بین 5-20 میکرون، که با جدا کننده های ثقلی نمیتوان آنها را جدا نمود.
3.امولسیون های پایدار شیمیایی (Chemical Emulsions oil): ذرات روغن با قطر کمتر از 5 میکرون، مانند دترجنت، پروتئین ها و مایعات قلیایی
4.روغن محلول (Dissolved Oil): با حضور مواد آلی در فاز آبی، میزان حلالیت روغن افزایش مییابد. مخصوصاً ذراتی که بخش عمده آنها هیدروکربنهای آلیفاتیکی باشند. قطرات محلول روغن معمولا کوچکتر از 0/5 میکرون هستند.
5.ذرات معلق احاطه شده توسط روغن محلول (Dissolved oil) (Oil Wet Solids): جامدات بوسیله روغن احاطه شدهاند مثل ذرات رس، سیلیس و فلزات سنگین یا به ذرات و مایعات روغنی گفته میشود که به سطح جامدات فاضلاب چسبیدهاند.
در مواردی که پساب یا فاضلاب به علت بالا بودن غلظت چربی و روغن و مواد نفتی، استانداردهای تخلیه به محیط زیست و منابع آب پذیرنده را ندارد از فرآیندهایی برای حذف آنها استفاده می شود.
چربی گیر فایبرگلاس
امروزه استفاده از محصولات با جنس فایبرگلاس به جای فلزی بدلیل ماندگاری بیشتر آنها در طبیعت، بسیار مورد توجه صنعت قرار گرفته است. مخازن و چربی گیرهای پیش ساخته فایبرگلاس GRP و FRP بر اساس استانداردهای بین المللی ساخته و مورد استفاده قرار می گیرد.
بزرگترین مزیت این چربی گیرها نسبت به انواع پلی اتیلنی و بتنی مشابه، کارایی بسیار بالا و جداسازی صد در صدی چربی ها، قیمت مقرون به صرفه، ساخت بر اساس ابعاد مورد سفارش و مونتاژ در محل می باشد. با توجه به اینکه چربی گیرهای پلی اتیلنی و بتنی به شکل استوانه هستند و در برخی از پروژه ها با محدودیت فضا روبرو خواهیم بود، بکارگیری چربی گیرهای پلی اتیلنی و بتنی باعث هدر رفتن فضا خواهند شد. در این شرایط چربی گیرفایبرگلاس انتخاب مناسب تری برای استفاده از حداکثر فضای موجود می باشد.